Zelfzorg bevorderende interventies is een van de thema’s waar (sociaal psychiatrisch) verpleegkundigen, sociotherapeuten en begeleiders regelmatig met cliënten mee bezig zijn. We brengen ze in kaart aan de hand van de gezondheidspatronen van Gorden en/of andere methodieken. Maar hebben we voldoende in zicht waar zelfzorgproblemen ontstaan en hoe ze te begeleiden en te behandelen zijn?
Claudia van Beuzekom (sociaal psychiatrisch verpleegkundige bij Transit) schreef, samen met oud collega Jose Bom (verpleegkundig specialist), het artikel ‘Zelfzorg bij complexe traumagerelateerde stoornissen’ voor de Nurse Academy GGZ.
In het artikel besteedt ze aandacht aan de mogelijke oorzaken van de zelfzorgverstoring en biedt ze verschillende toepasbare interventies aan voor verpleegkundigen, behandelaren en begeleiders.
Waar gaat het artikel over?
Claudia neemt de lezer van het artikel aan de hand van een casus mee door de verschillende stappen:
- in kaart brengen van de zelfzorg
- onderzoeken wat de oorzakelijke factoren zijn van het uitblijven van de zelfzorg
- geven van erkenning vóór en educatie óver zelfzorg in combinatie met trauma en/of verwaarlozing
- aanleren van vaardigheden aan de cliënt
- Extra tips gericht op slapen, eten, structuur en zorgen voor het lichaam
In gesprek met Claudia geeft ze nog antwoord op twee prangende vragen.
Je hebt dus eigenlijk vooral praktische handvatten gegeven waar elke verpleegkundige mee aan de slag kan. Waarom vond je dat zo belangrijk?
“Ik merk dat mensen bij trauma al snel denken aan traumaverwerking. Als dit kan, moedig ik dat ook zeker aan. Maar als er sprake is van meervoudig, vroegkinderlijk en/of complex trauma zien we vaak dat onze cliënten (nog) niet in staat zijn om traumaverwerking aan te gaan. Of dat er wel traumaverwerking wordt in gezet, maar dat ze daarnaast ernstig terugvallen in slechte zelfzorg.
Dan is er een rol weggelegd voor de verpleegkundige om de cliënten te begeleiden en behandelen om meer stabiliteit te krijgen. Eén van de onderdelen van de stabiliteit is het functioneren in het dagelijks leven. Daarbij valt het mij op hoe ingewikkeld zelfzorg wordt ervaren.
In de afgelopen jaren heb ik met veel cliënten steeds weer nieuwe vaardigheden gevonden en uitgeprobeerd. Toen ik in contact kwam met Jose – vanwege een gemeenschappelijke casus – en haar tips en adviezen gaf om haar cliënt te begeleiden bij haar zelfzorgproblemen, kwam het idee om deze kennis ook in een artikel te verwerken.”
Wat wil je verpleegkundigen die dit artikel van jou lezen nog meegeven?
“Twee dingen, ten eerste hoop ik dat verpleegkundigen door dit artikel weer meer handvatten en aanknopingspunten hebben om getraumatiseerde cliënten te begeleiden bij zelfzorg. En ten tweede hoop ik ook dat ik verpleegkundigen inspireer om ook te gaan schijven. Ik vind onderzoek en wetenschappelijke artikelen heel belangrijk, maar juist ook wij als verpleegkundigen mogen onszelf laten zien en onze kennis delen.”